4 Sürüm Geriden Gelen Pardus: GNOME 47 Çağında 43 Kullanmak Gerçekten Sorun mu?

[FATIH_OZDEMIR (FATİH ÖZDEMİR)]

Pardus 23 Gnome sürümü kullanıcıları, sistem kararlılığı ve test süreçleri nedeniyle Gnome 43 sürümünü kullanmak zorunda kalıyor. Gnome 47’nin piyasaya sürülmesiyle birlikte, güncel sürümlerde sunulan yeni özellikleri ve iyileştirmeleri kaçırmış oluyoruz. Bu durum kullanıcı deneyimimizi ve verimliliğimizi nasıl etkiliyor? Gelin bu konuyu detaylı bir şekilde inceleyelim.

Öncelikle Gnome kim geliştiriyor?

GNOME, GNOME Vakfı (GNOME Foundation) tarafından yönetilen açık kaynaklı bir projedir. GNOME masaüstü ortamı, dünya çapında birçok gönüllü geliştirici, tasarımcı ve katkıda bulunanlardan oluşan büyük bir topluluk tarafından geliştirilmektedir.

Temel geliştiriciler arasında:

• GNOME Vakfı’nın tam zamanlı çalışanları- Red Hat, Canonical, System76 gibi şirketlerin geliştiricileri- Bağımsız gönüllü geliştiriciler- Topluluk katkıda bulunanları
  Proje, açık kaynak felsefesiyle yönetilmekte olup, herkes katkıda bulunabilmektedir. Geliştirme süreci şeffaf bir şekilde yürütülmekte ve tüm kararlar topluluk ile birlikte alınmaktadır.

Gnome sürüm yayınlama politikası nasıl işliyor?

GNOME’un sürüm yayınlama politikası şu şekildedir:

• GNOME her 6 ayda bir yeni bir ana sürüm yayınlar
• Her sürüm, yaklaşık 6 aylık bir geliştirme döngüsünü takip eder
• Sürümler genellikle Mart (x.0) ve Eylül (x.1) aylarında yayınlanır
• Her sürüm, beta ve rc (release candidate) aşamalarından geçer
• Kararlı sürümler yayınlandıktan sonra sadece güvenlik ve kritik hata düzeltmeleri alır

Bu bilgiler ışığında, GNOME 43 sürümünün çok da eski bir sürüm olmadığını söyleyebiliriz. Peki yeni güncellemeler hangi yenilikleri getirdi ve biz hangi özellikleri kaçırıyoruz? Bu özellikler kullanıcı deneyimimizi nasıl geliştirebilirdi?

Bunun için Gnome’un yayınladığı sürüm notlarına bakalım.

GNOME 44, “Kuala Lumpur”

• Dosya Seçici Izgara Görünümü
• Güncellenmiş Ayarlar Panelleri
  • Cihaz Güvenliği
  • Erişilebilirlik
  • Ses
  • Fare ve Dokunmatik Yüzey
• Gelişmiş Hızlı Ayarlar
• Kolaylaştırılmış Yazılım
• Dosya İyileştirmeleri

GNOME 44’te son kullanıcı deneyiminde dosyaların ızgara görünümü dışında kayda değer bir geliştirme bulunmuyor.

GNOME 45, “Riga”

• Aktiviteler Göstergesi
• Hızlı Arama
• Kamera Kullanım Göstergesi
• Yeni Sistem Özellikleri
  • Klavye arka ışığı hızlı ayarı
  • Verimli video oynatma
  • Yeni hızlı ayarlar klavye kısayolu
  • Güncelleştirilmiş işaretçi görselleri
  • Açık sistem stili
  • Yeni duvar kağıtları
  • Daha yumuşak işaretçi hareketi
• Yeni Resim Görüntüleyici
• Yeni Kamera Uygulaması
• Yeni Stil Uygulamaları
• Dosya İyileştirmeleri
• Geliştirilmiş Ayarlar

GNOME 45’te ağırlıklı olarak uygulama geliştirmelerine odaklanıldığı görülüyor, fakat bu uygulama deneyimlerine sistem güncellemeleri olmadan da erişilebilir. Öte yandan, ayarlardaki iyileştirmeler sistem performansını artırabilecek nitelikte.

GNOME 46, “Katmandu”

• Her Yerde Arayın
• Yükseltilmiş Çevrimiçi Hesaplar, Şimdi OneDrive ile
• RDP ile Uzaktan Oturum Açma
• Hızlandırılmış Ayarlar
  • Gezinme Geliştirmeleri
  • Yeni Dokunmatik Yüzey Ayarları
• Erişilebilirlik iyileştirmeleri
• Sistem Geliştirmeleri
• Daha İyi Uygulamalar

GNOME 46’nın en önemli güncellemesi, OneDrive’ın çevrimiçi hesaplara eklenmesidir. GNOME’un çevrimiçi hesapları Android tarzında sunması, beğendiğim özelliklerinden biridir. Ayrıca, şimdiye kadar kullanıcıları tam olarak tatmin edemeyen ayarlar menüsü de yeniden güncellenmiş - umarım bu sefer beklentileri karşılar.

Özetlemek gerekirse, GNOME’un 6 aylık sürüm döngüsü güvenlik güncellemeleri için uygun bir süre olsa da, kullanıcı deneyimindeki yenilikler açısından oldukça kısa kalıyor. Kullanıcıların yeni özellikleri keşfedip tam anlamıyla benimseyebilmesi için daha uzun bir süreye ihtiyaç duyulduğu açık.

Kişisel deneyimime göre, GNOME 43 sürümünü kullanmak benim için herhangi bir dezavantaj oluşturmuyor. Ancak Pardus ekibine önerim, sadece sistem kararlılığına odaklanmak yerine, en azından son güncellemeden bir önceki GNOME sürümünü de Pardus’a entegre etmeleri yönünde olacaktır. Bu sayede hem kararlılık korunmuş olur, hem de kullanıcılar daha güncel özelliklere erişebilir.

[TnAhmt (Danube)]

Ben de GNOME 43’ün stabil olarak kabul edilmesine rağmen, kullanıcıların yeni sürümlerdeki yeni işlevleri ve iyileştirmeleri kaçırdığını düşünüyorum.

Pardus’un bu konuda öncü olabileceğine ve Arch gibi en güncel olmasa bile, en son sürümlerden birinde uygulanabilir.

[muratyanar]

https://forum.pardus.org.tr/t/gnome-46-yayimlandi/26037/3
yukarıdaki linki açtığınızda gelecek olan başlıkta bulunan görüşlerime katılacağınıza inanarak belirtmek istiyorum ki;

en azından günümüzde güncel dağıtımların (ubuntu, Fedora ve bu gibiler) 1 sürüm geriden takip edebilsek harika olacak gibi geliyor bana. Belki bana kızcaksınız ama bunun artık dile getirilmesi gerekliliğine inanıyorum. Gerçekten sistem kararlı olsun tek derdimiz gayemiz bu ve buna çok da seviniyoruz yerine göre. Ancak bazen sorun araştırırken bile birçok dağıtım kullanıcılarının bizden fersah fersah ilerideki sürümleri kullandığını gördüğümüzde inanın içimiz acıyor. Bu seferde gidip başka dağıtım kullanıyoruz. Şimdi şu da söylenebilir : Debian temelli dağıtımlarda istenirse sanki Debian daki gibi son sürüme yükseltilebilir buna engel yok denebilir ama bunu denediğimizde bu defada oldukça fazla tutarsız görünümler ve hatalarla boğuşmak zorunda kalıyoruz. bu defada kalkıp ister istemez ya başka dağıtıma geçmeyi uygun görüyoruz veya gidip (ben gibi) sanal makinede kullanarak o açığı gidermeye çalışıyoruz.
Tübitakın kapısında kendimizi yakarız belki bu gidişle :)) (işin latifesindeyim) ama artık güncel sürümleri kullanabilir olmamızın bence vakti gelmiş olmalı gibi geliyor bana.

Bu kadar yazdım ama takdire şayan bir konuyu da dile getirmezsem bu kadar emeği hiçe saymış olacağım için haksızlık etmiş olurum.
https://pardus.org.tr/surumler/ baglantısına giderseniz burada haftalık sürümler olarak güncel şeyler görmek mümkün. ama içindeki bazı yazılımlar hala eski sürümleri takip ediyor. yani tam bir güncellik söz konusu gibi gelmiyor bana. Bana kalırsa madem temel aldığımız inanlmaz beğendiğim Debian gibi bir dağıtım var. Onların yöntemini kullanabiliriz. 1- Tam stabil , 2- Orta seviyede stabil 3-Kararsız sürümleri konuşabiliriz mesela. Hatta Kararsız sürümümüzde kullanıcıya bilgi vermek suretiyle telemetre verilerini toplayıp kullanıcıların deneyimlerini değerlendirebiliriz. Artık büyük veriyi işleyebiliyoruz, yapay zekalardan istediğimiz veri setlerini yorumlamasını bekleyebiliyoruz. Tübitak gibi büyük bir kuruluşun bence bu konuda güzel çalışmalar yapabileceğine inanıyorum. Kurumlarımızın kendi yazılımını geliştirebilen yerlerin kullandığı sistemlere baktığımızda ya Ubuntu 'nun özelleştirilmiş sürümü olan sistemler tercih ediliyor veya güncel yazılımları takip eden dağıtımların masaüstüne yapılmış özelleştirmeler tercih ediliyorken, takdir edersiniz ki bizim Pardus’umuz öksüz kalmasın istiyoruz.

Çok serzeniş oldu affınıza sığınıyorum bu konuda.

Pardus’u 2007.1 sürümünden beri takip eden bir kullanıcı olarak aslında güçlü Debian gibi bir stabiliteyi kurumsalda, Ubuntu gibi güncelliği de son kullanıcılara sunulacak sürümlerde tercih edebilirsek, gerek oyun gerekse çeşitli yazılımların son sürümlerinin kullanılması hususunda Pardus’un elini çok sağlam yere getirebileceğimize inanyorum.
Belki bu konu biraz elimizi taşın altına koymayı gerektiriyor olabilir. Ben, şahsen taşın altına kendim bile girebileceğimi düşünüyorum. Sanıyorum ki bu güzel vatanın güzide evlatları da girerler. Ben kullandığım sanallaştırılmış sistemlerde ve evimdeki makinelerde bu türden bir girişimin düzenli testçisi olmaya hazırım. Umarım ki bu üstü kapalı çağrı bir yanıt görür.
Ekip olarak büyük bir iş başarıyorsunuz. Hepinize saygılarımı ve hürmetlerimi ifade ediyorum. Ramazanınız mübarek olsun. Sağlıcakla kalınız.

Saygılarımla,
Murat YANAR.

[golge33 (Aydın GÖLGE)]

Pardus backports sürümleri için güncel gnome masaüstü sürümleri paketlenebilir. Kendine ait deposu var. Diğer kararlı sürümleri etkilemeyecektir. Böylece benim gibi güncel sürümleri kullanmayı seven son kullanıcıların da ihtiyacı karşılanmış olacaktır. Bunun yanında xfce başta olmak üzere pardus ikonlarının daha görsel ve işlevsel hale getirilmesi çok elzem. Kullanıcıyı çekmenin en etkenlerinden bir tanesi de her zaman görsellik benzersizliktir. Bir işletim sistemi kullanıcıyı ne kadar cezbederse hayatın her alanında o kadar fazla kullanılır. Windows ve macos işletim sistemlerinin dünyayı tekeline alması tesadüf değildir. Kullanıcıyı çekebilmeyi başarmalarıdır.
Temennim tüm zorlukları aşarak pardus’un ülkemizin her alanında kullanılan bir işletim sistemi haline gelmesidir. En azından önemli kurumlarımızda kendi işletim sistemimizi tam anlamıyla kullanabilir hale gelmeliyiz. Dünya da en az işletim sisteminin yerli olarak yazıldığı ülkelerden biriyiz maalesef. Bu sorunu aşmalıyız.

[timurmurat (Murat Timur)]

Merhaba, toplulukta uzun zamandır dayanışmasını beklediğim ve talep edilmesi gerektiğini düşündüğüm en önemli konulardan birini paylaştığınız için teşekkür ederim. Bu konuda sizi ve sizin gibi düşünen tüm üyeleri destekliyorum ve Pardus ekibini önümüzdeki ara sürümlerde veya yeni bir sürümde bu konuda adım atmaya davet ediyorum. Pardus şu an görsel ve işlevsel olarak çok iyi olsa da çok daha iyi olabilir ve bence KDE gibi bir arayüz için de çalışmalara başlanmalıdır.

[oktay454 (Kemal Oktay Aktoğan)]

Selamün Aleyküm

Yeni özellikleri kullanabilmek istemekle birlikte istikrar mı yeni özellik mi diye sorsalar kesinlikle istikrarı seçerdim.
Emin olun; gündelik kullanımda istikrarsızlıktan kaynaklı karşılaşılabilecek birçok sorun, yeni özelliklerin cazibesini unutturuyor.

Selametle…

[timurmurat (Murat Timur)]

Gnome 47’nin piyasaya sürülmesinden bu yana, kullanıcıların büyük sorunlar veya hatalar yaşadığını söylemek zor. Ancak Pardus topluluğunda yanlış bir algı var. Arayüzlerin alfa veya beta süreçlerinden geçmeden kullanıma sunulmadığı düşünülürse. Bu kadar geriden gelerek sağlanan istikrarın yanında, kaybedilen zaman ve yeni özellikler büyük bir dezavantaj oluşturuyor.

[qfwu746520526 (qfwu)]

Söylediğinize katılmıyorum. Sürümün geriden gelmesi olumlu bir durum lakin şu ânki sürümde pencere sorunları yaşanıyor. Buna bir el atılması sürüm yükseltmesi veya düşürmesi yapılması gerekiyor. Umarım bir ân önce gerekli adım atılır. Son birkaç aydır pencere sorunu var GNOME de.

[oktay454 (Kemal Oktay Aktoğan)]

Masaüstü ortamını sadece Gnome Shell olarak düşünmeyin. Gnome Circle kapsamındaki tüm yazılımların da benzeri bir süreçten geçmesi gerekiyor.

[eminfedar]

Pardus maalesef Debian’ın stable sürümlerini yani major güncelleme almayan sürümleri baz alıyor.

Her uygulamanın yeni sürümü çıktığında sizde de en son sürüm olsun isterseniz Debian Testing’i kullanabilirsiniz. Rolling Release, yani sürekli güncellenen ve belirli sabit bir sürümü olmayan dağıtım türüdür. Yani sadece Debian Testing kurduktan sonra yıllarca kullanabilirsiniz. Gnome 48, 49, 50, 51 diye sürekli sisteminiz güncellenerek gider.

Debian’ın stable sürümleri ise paketleri belirli bir major sürümde sabitler. Dolayısıyla paketler bir daha major sürüm güncellemesi almaz.

Yani Pardus 23 her zaman Gnome 43 olarak kalacak.

Pardus 25 ile de Gnome 48 olması muhtemel, Debian öyle planlıyor.

Bu durumun artıları var eksileri var. Eksilerinden epey bahsedilmiş ve doğru noktalara değinilmiş. Artıları ise son kullanıcıdan ziyade biraz daha kurumsal kullanıcıya hitap ediyor.

Kurumlar her 6 ayda bir major değişiklik alarak başka bir şekle bürünen bir sistem istemez. Bir kere kurulduktan sonra en az 3-4 sene stabil bir şekilde götürmesi beklenir. Öbür türlü büyük bir iş gücü harcamak gerekiyor sistemi sürekli en güncelde doğru çalışacak şekilde uyarlama yapmak için. Bu yüzden yıllardır Windows Xp kullanan sistemler oldu. Daha yeni bir sürüme uyarlanmayan ve mevcut hali iyi çalıştığı için dokunulmayan sistemlerden ötürü.

Fakat son kullanıcının da böyle bir derdi yok. Dolayısıyla bu bir dezavantaja dönüşüyor.

Pardus Rolling Release bir sürüm çıkarmadıkça da bu değişmeyecek. Eğer böyle bir beklentiniz varsa Debian Testing, Fedora veya Arch gibi dağıtımlar kurmaktan başka çare yok.

Bu durumda da Pardus’un sahip olduğu bir sürü güzel özellik orada olmamış oluyor. Ben şahsen Pardus’un bir rolling release sürümünün olmasını çok isterdim…

[qfwu746520526 (qfwu)]

@eminfedar

Daha yeni bir sürüme uyarlanmayan ve mevcut hali iyi çalıştığı için dokunulmayan sistemlerden ötürü.

Emin hocam her ana sürümde depo güncelliyoruz. pardus21, pardus23, pardus25 gibi depolar olsun isteyen bunları kullansın elbette ama bir de ana depo tanımlanamaz mı? Kurumlar açısından pardus23’ten, pardus25’e yükseltme işlemi zahmetli olsa gerek ki istatistiklerde pardus 21 hâlâ en çok kullanılan sürüm.

bakınız: https://apps.pardus.org.tr/statistics

latest isimli bir depo oluşturulsa ve bu depo varsayılan olarak sistemlerimizde kurulu gelse, en yeni sürüm ne ise bu depoya ilişkilendirilse olmaz mı?

tanımlı depolaar bu olsa buradaki latest ise yirmiuc-debe ilişkilendirilmiş olsa, Pardus 25 sürümü çıktığında ise ilişkiyi yirmibes-deb ile yaparsınız ve ister istemez bütün kamu bilgisayarları yeni sürüme geçmiş olur.

deb http://depo.pardus.org.tr/guvenlik latest-deb main contrib non-free non-free-firmware
deb-src http://depo.pardus.org.tr/guvenlik latest-deb main contrib non-free non-free-firmware

Kamuda bilgisayarların zorunlu olarak güncel tutulması durumu istenmeyen bir durum mu? Zirâ ana sürüümler ile birlikte PHP sürümleri de güncellenmiş oluyor bu durum belki sorun yaratabilir. php-7.2 kullanan bir yazılım varsa php-8.1’de çalışmayabilir mesela. Bu durum benim söylediğime engel mi yoksa benim yukarıda söylediğim gibi bir yapı kurulabilinir mi?