İnternet ağının olduğu ancak şebekenin çekmediği genellikle eksi katlarda bulunan işletmelerin yaşadığı bir sorunlardan birisi hâline gelen ve çözümü maaliyetli telsiz sistemlerde arayan küçük veya büyük çaplı işletmelere yerel bir çözüm. Çözümün adı: mumble-server
mumble-server gerek Pardus depolarında gerekse Termux depolarında mevcuttur ve kurulumu da oldukça basit ve kolaydır. Bu rehberde bu server'in kurulumunu ve nasıl bağlanılacağını anlatacağım. Kurulum aşamasında yaşadığınız herhangi bir sorunu lütfen bildirin ki sizle aynı sorunları yaşayan kişiler için rehberi güncel tutalım.
Öncelikle kısa bir tanım geçeyim.
Mumble Server Nedir ve Ne işe Yarar
Mumble Server internet üzerinden telsiz gibi kullanım sağlayabileceğiniz, yerel ağda iletişim amaçlı kullanabileceğiniz ve Genel IP adresiniz varsa farklı ağlardaki insanları da iletişim ağınıza katabileceğiniz bas-konuş özellikli bir server yazılımıdır.
Pardus için kurulum aşaması
Adım-1:
Öncelikle mumble-server yazılımını depodan kurmamız gerekmektedir. Bunun için sudo apt install mumble-server komutu sizler için yeterli olacaktır.
Adım-2:
Bu adım serverin ayarlarının otomatik olarak yapılandırılmasıdır. Burada şu basit komutu çalıştırmamız yeterli olacaktır.
sudo dpkg-reconfigure mumble-serverBu komutu yazdıktan sonra gelen ekranda şu yazıyı göreceksiniz.
Mumble-server (murmurd) can start automatically when the server is booted.
Bu yazıda serverin sisteminiz açıldığı anda otomatik olarak başlatılıp başlatılmayacağını soruyor, bunu bir çok kişi evet olarak işaretleyebilir, eğer bas-konuş serveri bazı vakitler çalıştıracaksanız hayır seçeneğini seçebilirsiniz.
Mumble-server (murmurd) can use higher process and network priority to ensure low latency audio forwarding even on highly loaded servers.
Bu yeni seçenekte size sorulan soru yüksek işlem ve ağ önceliği hakkındadır. Bu soruya da evet diyip geçebilirsiniz. Bir sorun oluşturmayacaktır.
Yeni gelen ekranda özetle şunu göreceksiniz: Password to set on SuperUser account burada SuperUser (admin) kullanıcısı için bir yönetici parolası oluşturmanızı istiyor, bu parola sunucuyu uygulama içerisinden yönetmeniz için ve sunucu güvenliği için mühimdir. Parolayı girdi kısmına girerek enter tuşuna basabilirsiniz. Bu işlem sonucunda otomatik olarak parmakizi ve SQL oluşturacaktır, artık sunucunuz kurulmuştur ve bağlanmak için aktiftir.
Ancak bağlanmadan önce birtakım config ayarlarından bahsetmek istiyorum bu sebeple Adım-3'ü okuyabilirsiniz.
Adım-3 (Tercihen)
Bu adımda mumble-server yazılımı için belirli yapılandırmaları gerçekleştireceğiz, mumble-server öntanımlı olarak 64738 portunda çalışır, size bu adımda bu tarz ayarları göstereceğim. Lakin zorunluluk durumu yoksa portu değiştirmenizi önermem.
mumble-server yazılımın config dosyası Pardus ve Debian'da /etc/mumble-server.inidir.
Bu config dosyasını sudo nano /etc/mumble-server.ini biçiminde açalım. Ve eğer istersek port ayarını değiştirmek istersek buradan bulup değiştirelim.
Burada değiştirebileceğiniz başlıca değerler ve açıklamaları:
users: Varsayılan 100 olarak gelir. Bu değer açtığınız bas-konuş sunucusuna en fazla 100 kişinin katılabileceği anlamını taşır. Bu değeri çalışan veya katılacak kişi sayısına göre değiştirebilirsiniz.
serverpassword: Varsayılan olarak boş gelir, boş gelmesi bu servera bağlanmak için herhangi bir parola gereksinimi duyulmadığını belirtir, yani adresi bilen herkes bağlanabilir. Özel bir ağ kuruyorsanız parola koymanızı tavsiye ederim.
Bu iki değer haricinde basit bir server kurulumu için kurcalamanız gereken başka bir ayar mevcut değildir.
Düzenlemek için açtığımız nano'yu işlemlerimizi ve değişikliklerimizi yaptıktan sonra ctrl+o ctr+x ile kaydedip kapatabiliriz.
Eğer herhangi bir düzenleme yaptıysanız serveri yeniden başlatmanızda yarar vardır. Bunun için şu komut yeterli olacaktır.
sudo service mumble-server restartServer tarafında başka bir adım kalmamaktadır. Android telefonlar için F-droid'den Mumla, Pardus ve Debian cihazlar için komut satırından sudo apt install mumble ile arayüz araçlarını kurabilir ve bas-konuş serverinize bağlanabilirsiniz.
Sunucuya bağlanacak kişilere IP adresiniz lazım olacaktır. Bu sebeple IP adresinizi öğrenmeli ve bağlanacak kişiler ile paylaşmalısınız. IP adresinizi ip a komutunu terminale yazarak bulabilirsiniz benim IP adresim 192.168.1.27/24 bu biçimdedir /24'ün bir önemi mevcut değildir, bizim burada kullanacağımız nokta 192.168.1.27'dir.
Masaüstü'den Bağlantı
Mumble'yi başlat menüsünden aratıp bulabilirsiniz. Mumble'ye bastıktan sonra uygulama bazı mikrofon ve hoparlör ayarlarını otomatik ve size danışarak yaptıktan sonra sizi direkt olarak bir başlatıcı karşılayacak. Başlattıktan sonra resimde de görüldüğü gibi yeni ekle butonuna tıklamanız gerekmektedir.
Açılan yeni pencerede sizi adres, port, kullanıcı ismi ve etiket karşılayacak.
Bağlanacak kişi adres bölümüne sunucumuzun IP adresini yazacaktır. Port ise daha önceden config dosyasında değiştirdiysek o portu, değiştirmediysek varsayılan olarak gelen 64738 portunu girecektir. Kullanıcı ismi ise kişiye kalmıştır, istediği kullanıcı ismini seçebilir. Etiket ise sunucuyu kaydetme ismidir, bu da kullanıcıya kalmıştır mühim bir görevi yoktur.
Eğer SuperUser kullanıcısı olarak giriş yapıyorsanız bu ekrana bir de parola girdisi eklenecektir, buraya kurulum esnasında belirlediğimiz SuperUser (admin) parolasını girmeliyiz.
Bilgileri girdikten sonra tamam butonuna basmalıyız.
Eğer config dosyasında serverpassword seçeneğini değiştirip bir sunucu parolası koyduysanız sunucuya bağlanmak için sizden bu parolayı isteyen bir ekran gelecektir. Bu ekranda sunucu parolasını girip Tamam butonuna basabilirsiniz. Parola doğru ise sorunsuz bir biçimde giriş sağlanacaktır. Eğer sunucuya parola koymadıysanız bu ekran karşınıza çıkmadan doğrudan bağlanacaksınız.
Yönetici olarak giriş yaptıysanız odalar oluşturabilirsiniz. Mesela şirketinizdeki faaliyet ve departmanlara göre odalar açabilirsiniz. Böylece bir departmanın farklı bir departmanın telsiz konuşmasına girmesini önleyebilir ve karışıklıkların önüne geçebilirsiniz.
Bağlandıktan sonra yapılması gereken ayarlar (Tercihen)
- Bas-konuş penceresini açma
Mumble'de benim önerebileceğim en iyi iletişim yöntemi bas-konuştur. Ancak varsayılan olarak maalesef bu biçimde gelmemekte, bu sebeple ayarlardan kendimiz açmalıyız. Bir sunucuya başarıyla bağlandıktan sonra açılan pencerede bulunançark simgesine tıklayıpSes Girdisimenüsünün içerisine girip buradakiAktarımbaşlığı içerisinde bulunan aktar seçeneğiniBas ve konuşolarak değiştirdikten sonraBas ve Konuş Penceresini Gösterseçeneğini seçebilirsiniz. Böylece bas-konuş özelliği için bir pencere açılmış olacaktır. - Mumble'yi otomatik başlatma ve son sunucuya bağlanma
Bilgisayarınızı açtığınızda Mumble'nin otomatik olarak açılmasını ve/veya son bağlı olduğunuz sunucuya otomatik olarak bağlanmasını istiyorsanız yine herhangi bir sunucuya bağlandıktan sonraçark simgesine basıp açılan penceredekiŞebekemenüsünü seçerekotomatik başlatmaveyason sunucuya bağlanmaseçeneklerini tercihlerinize göre ayarlayabilirsiniz.
Telefondan Bağlantı
F-droid üzerinden Mumla yazılımını indirdikten sonra uygulamayı açtığınızda bir sertifika oluştur, arkaplan hizmetleri ve mikrofon izni gibi izinler çıkabilir. Bunları kabul edip, izinleri verdikten sonra uygulama üst çubuğunda bulunan + (artı) işaretine tıklamanız gerekecektir. Burada da tıpkı Masaüstü uygulamasındaki gibi Etiket, ares, bağlantı noktası (yani port), kullanıcı adı ve parola bölümleri bulunacaktır.
Etiketi isimlendirmek tamamen sizin tercihinizdir, sunucuya istediğiniz gibi bir etiket tanımlayabilirsiniz Örn. Ev, İş gibi.
Adres bölümüne ise sunucunun IP adresini girmeniz gerekecektir. Bağlantı noktasına ise portu girmeniz gerekecektir eğer config dosyasında portu değiştirmediyseniz varsayılan olarak 64738'tir bu girdiyi boş bıraksanız bile bunu varsayılan kabul edecektir ancak elle girmenizde yarar var. Kullanıcı Adı kısmına ise kullanıcı adınızı yazabilirsiniz. Burada bulunan Parola bölümü sunucunun parolasıdır. Eğer sunucuda herhangi bir parola mevcut ise bu bölüme parola girilmelidir, sunucuya herhangi bir parola girilmediyse bu alan boş bırakılabilinir. Ve sonra ekle butonuna tıklayabiliriz. Buradan sonra karşınıza Sertifika eklemek ile ilgili bir yazı gelecektir Allow, ekle, oluştur gibi terimler yer alabilir, cihazınızın sürümüne veya diline göre değişim gösterebilir. Bu işlemlerden sonra standart kullanıcılar başarıyla bağlanacaktır.
Eğer sunucuya SuperUser kullanıcı adı ile admin olarak giriş yapmak isterseniz yukarıdaki kısmı aynen yapmalısınız. Bu işlemlerden sonra sizden SuperUser kullanıcısının parolasını isteyecektir. Bu açılan ekrana SuperUser kullanıcısının parolasını girdikten sonra tamam butonuna basıp ilerleyebiliriz. Eğer parola doğru ise sunucuya başarıyla bağlanacaktır.
Bağlandıktan sonra yapılması gereken ayarlar (Tercihen)
- Bas-konuş özelliğinin aktif edilmesi
Kanala bağlandıktan sonra sağ üstte bulunanüç nokta'ya basıpiletim moduseçeneğine basıpBas konuşmodunu seçebiliriz. - Bas-Konuş Butonunun Boyutunu Ayarlama
Bas-konuş butonu bazı kullanıcılar için küçük gelebilir, butonun ayarlarını sol üstte bulunanüç yatay çizgi'ye basarak veyaekranı soldan sağa doğru kaydırarakaçabiliriz. Bu açılan menüdeAyarlarseçeneğine basıpGörünümbölümüne girip burada bulunanBas-konuş düğmesi yüksekliğiseçeneğine tıklayarak bas-konuş düğmesinin boyutunudpcinsinden belirleyebiliriz.
