Merhaba,
Pardus’u yeni aldığım bilgisayara kurdum, kurarken diski iki bölüme ayırdım: ilk bölüme Pardus’u kurdum, diğerine işlem yapmadım. Şimdi bu ikinci bölümü 3 parçaya bölmeye çalışıyorum (Windows’daki C, D, E, F gibi).
Üç disk bölümü de başlangıçta /media/kullaniciadi/… olarak media klasöründe oluşturuldu. Sonra bu bölümleri açılışta otomatik bağlı olsun diye “Başlangıçta bağla” seçeneğini seçtim, bu sefer de bölümü /mnt klasörü altına taşıdı. Bölümün nereye bağlanacağını (mount) sorduğundan beri olayı tam anlayamadığımı fark ettim, araştırdım, videoları izledim ama detaylar tam oturmadı kafamda:
Linux dizin yapısında herşey dosyadır. Bu disk bölümlerinin de mi bir dosya olduğu anlamına mı geliyor? Eğer ileride Pardus’u tekrar kurmak istersem bu bölümlemeler ve altındaki dosyalarım kaybolur mu? (Windows’da kaybolmuyordu)
Oluşturduğumuz disk bölümlerindeki bilgiler root içinde media ya da mnt klasörleri içinde mi depolanıyor?
Bir bölümün nereye bağlanacağı (mount) ne demek oluyor? Ben mantıksal olarak diski bölüp, işletim sistemi ile dosyalarımı ayırmak istiyorum. Gerektiğinde format attığımda sadece işletim sistemine işlem yapmak istiyorum ve dosyalarım güvende kalsın istiyorum.
Bağlama Noktası altındaki “Farklı Tanımla” ne demek oluyor?
Diskiniz tıpkı bölümleri gördüğünüz gibi bölümlenmiş şekilde. Örneğin ileride Pardus’un bulunduğu bölüme format atarsanız Depo ve Yazılımlar bölümüne bir şey olmaz. Tıpkı windowstaki C ve D bölümleri gibidir.
Mount etme mantığı ise aslında çok basit. Windows’ta ikinci oluşturduğunuz bölümü D: şeklinde mount ediyorsunuz, yani sistemdeki yeri D:
Linux’ta da aynı şekilde o bölümü bir yere mount edip oradan erişmeye başlıyorsunuz. Bunun için ise bir konum seçiyorsunuz. Örneğin /mnt/depo şeklinde bir yer de belirtebilirsiniz. Yani o bölüme hangi dizinden erişileceğini siz seçebiliyorsunuz.
Farklı Tanımla kısmında bulunan seçenekler o disk bölümünü tanımlayabileceğiniz farklı kombinasyonlardır. Örneğin eğer disk bölümünün etiketiyle bağlamak istiyorsanız /dev/disk/by-label seçeneğini seçebilirsiniz. Böylece yukarıdaki Bağlama noktası ayarı örneğin ayırdığınız depo etiketli bölüm için /mnt/Depo olur. Yani bağlanacak yol hangi isime sahip olsun özetle bu.
Bu kadar uğraşıp kafanızı karıştırmanıza gerek yoktu, yani başlangıçta bağlama felan onları diyorum. Diski direk olarak tek bir disk haline getirip ordan istediğiniz kadar bölüm oluşturabilirsiniz.
Aleyküm selam, öncelikle lsblk -f komutu ile cihazınıza bağlı olan diskleri listeleyiniz. Daha sonra hangi cihazı bağlamak istiyorsanız onun UUID adresini kopyalayınız.
Aşamaları birlikte yapalım, benim çıktım ve kopyaladığım şu şekildedir.
Benim burada bağlayacağım disk şuân /media/devmon/Ventoy olarak bağlanan UUID’i değeri 092B-A908 olan ve biçim tipi exfat olan hafıza kartı. Bu değeri kopyalıyorum ve aşağıdaki işlemleri gerçekleştiriyorum.
sudo nano /etc/fstab komutunu yazdıktan sonra en alt satıra inip şunları yazıyorum:
Elbet burada değişken bilgiler UUID ve dosya yolu. Bağlamak istediğiniz cihazın UUID adresini buraya yazaaksınız ve nereye bağlamak istiyorsanız boşluk bırakıp (tab tuşuna basıp) onu yazacaksınız. yazan yere disk biçim tipini yazabilirsiniz. none yazsanız da olur diye biliyorum ama siz garantiye alın biçim tipini yazın. Sizdeki UUID değeri daha uzun olabliir veya kısa olabilir, benimki küçük bir hafıza kartı.
UUID=<Cihazın ID adresi> <Dosya Yolu> <Biçim Tipi> defaults 0 0
Daha sonra kayıt etmek için ctrl+o ve ardından ctrl+x tuşlarına basacaksınız. Daha sonra bilgisayarı yeniden başlatıp gönül rahatlığı ile kullanabilirsiniz.
Bu kadar teknik bilgiye gerek yok. Beyefendinin tek yapmak istediği şey basit bir disk bölümleme işlemi. İlk defa yaptığı için kafası karışmış sadece. Eğer çok fazla işlem yapmadıysa, diskleri baştan tekrar bölümleyip, Home diski felan olmadan sistemi tek bir disk üzerine kurup geçecek. Bu kadar basit.
Olsun, hangi yöntem kolayına geliyorsa öyle yapabilir. Sizde fikirinizi beyân ettiniz. Üç kişi farklı fikirler ve yöntemler gösterdi. Bugün bu arkadaş bu üçünden birisini kullanmayı tercih edecek, yarın aynı sorunu yaşayan başka biri de bu üçünden birini tercih edecek. Belki de adam sunucuda ve arayüzsüz ortamda çalışıyor burada benim yazdığımdan öğrenecek. Tercih yöntemleri uygulayan kişinin.
evet. Ama linux kerneli dosyalari her boot ettiginde diskin en basindaki ufak ozel alana(GPT header) bakarak otomatik olusturur. Bu dosyalar bildigimiz normal dosya degildir SANAL’dir. Onlarin teknik ismi “blok device” dir.
Hayir. Sen bolumu elle silmedikce.
DIKKAT: Eger “otamatik” kurulumu secersen Distrolarin kurulum araclari kendi kafasina gore is yapabilir. Herseyin ucabilir. Onemli verilerin varsa sakin otomatik kurulum yaptirma!!! Her seyi elle yarat, elle sil, elle sec.
Hayir. Bunlar (kac bolum oldugu, kacar GB oldugu, tipleri(ext4, vfat …) gibi bilgiler) dosya sisteminde depolanmaz. Bunlar diskin icinde (basinda) ozel bir alanda depolanir. Bu alana sadece disk bicimlendirme araclari “root” yetkisiyle erisebilir.
dosya sistemi bu alani gormez/bilmez.
Dosya sistemi hiyerarsiktir. tree(agac) hiyerarsisidir. Govde ondan dallar, dallardan dallar. “nereye baglayim?” yani o disteki icerike nerden(hangi klasorden) erismek istiyorsun? o icerik hangi klasorun altinda gozuksun? anlamina gelir. “mount” olayi bazi pratik faydalar icin olusturulmus “sanal” bir konseptir. sadece mount isleminin disk uzerinde fiziki bir etkisi yoktur.
AMA DIKKAT: bir kere mount ettinmi, o klasor icinde yaptigin islemler AYNEN diske yazilir. Mesela dosyayi sildinmi diskten de SILER!
Tamam iste o olusturdugun bolumler zaten bunun icin.
TUM DISKE format ATMAYACAKSIN! Hersey ucar!
Yukarda “depo, mesleki, yazilimlar” dedigin bolumlere KESINLIKLE dokunmayacaksin.
Distrolarin “otomatik” kurulum araclarina KESINLIKLE guvenmeyeceksin eger verilerin senin icin onemliyse.
Depo için ayırdığım alan:300gb
Hiç kullanmadığım halde toplam alan: 294,15gb
Hiç kullanmadığım halde boş alan: 279,13gb
Toplam alandan 5,85gb alanım yok (bu kısım dosya ayırma sisteminden kaynaklanıyor olabilir, sözüm yok) ancak toplam alan ile boş alan aynı olması gerekmez mi, çünkü henüz hiç kullanmadım: (294,15-279,13)=15,02gb alan yok. benim gb’larım nerede ?
Hayır gerekmez.
Hafıza kapasitesinin bir kısmı ayırma birimi (cluster) dediğimiz bölümlemeler yüzünden eksik görünmektedir. Bu normaldir. Bu eksilen kapasiteden geriye kalan sizin boş alanınızdır.
Toplam alan - Cluster yüzünden eksilen alan = Boş alan.
Anladınız mı?
Diskin o kapasitesi nereye gitti?
Veriler diske parça parça yazdırılır. Belli bir ayırma birimi ile ayrılmış cluster’lara kaydedilir. Mesela HDD’yi defter gibi düşünün. Her satır bir cluster olsun. Bu satırlara kaç harf sığıyor?
İşte cluster satır uzunluğu gibidir. Diski formatlarken bu cluster ölçüsünü ayarlayabilirsin. Formatlarken “ayırma birimi boyutu” diye sana seçenek verir.
Ayırma birimini küçük seçersen, küçük dosyalardan oluşan veri yığınları için çok iyidir, bu veri yığınları ufak olduğu için fazla cluster harcamaz. Ama büyük dosyalar satır uzunlukları kısa olduğu için bölünüp başka satırlara geçerler. Cluster yani anlayacağın dille satır uzunluklarını büyük tutarsan, bu defa bir küçük dosya için koskoca satırı boşa harcamış oluyorsun. Mesela dosya, 5kB, ama cluster boyutu 4MB. Bir cluster ancak bir dosya saklar. Boş yerine ikinci bir dosya koyamazsın. Ne oldu geriye kalan alan? Boşa gitti. Fakat bu defa da büyük boyutlu dosyalar için ideal hale geldi.
Cluster boyutunu büyük seçersen: HDD’nin veriye erişim ve yazma hızı artar X HDD’nin kapasitesi daha az görünür.
Cluster boyutunu küçük seçersen: HDD’nin veriye erişim ve yazma hızı azalır X HDD’nin kapasitesi daha az eksilir, etiket değerine daha yakın çıkar.
Bu arada diskiniz gayet düzgün bolümlendirilmiş, sorun yok bu şekilde kullanın. Yukarıda bir arkadaşın uyarısı vardı ona ben de katılıyorum. Sistem kurulumunda herşeyi elle yapın. Hazır otomatik ayarı seçerseniz “diski sil ve sistemi yükle” ayarı uygulanır, herşeyinizi kaybedersiniz fellik fellik veri kurtarma programı ararsınız.
300gb alan ayrılmış bir bölümde yaklaşık 20gb alan ayırma birimine (cluster) pay edilmesi şaşırttı beni, bu kadar (%6) alanın ayrılacağını düşünmemiştim. Daha önce aynı işlemi Windows’da yaptığımda ne kadar ayırma birimine gidiyordu hatırlayamadım.
Yukarıda verilen detaylı ceveplar ve destekler sayesinde içime sinen bir bölümleme yaptım. Daha önce hem Windows hem Pardus kullanıyordum, artık sadece Pardus kullanacağım. Kurulum, ön ayarlar, disk bölümleme vb. tamamladım, artık sadece son kullanıcı olarak Pardus’a odaklanarak kullanmaya zaman ayıracağım.
Merak ettiklerimi cevapladığınız ve destekleriniz için hepinize teşekkür ederim.
ext4 degil f2fs yapsan daha iyi performans alirsin.
ext4 yilanmis eski bir format. O donen motorlu eski moda HDD’ler zamaninda onlara gore tasarlandi.
f2fs formatini ozellikle SSD/NVME tipi diskler icin son yillarda Samsung gelistirdi. Samsung’un SSD’leri populerdir isim yapmistir.
f2fs’ secersen bakim/log icin %kac alan reserve etmesini sen soyleyebiliyorsun. Soyle:
mkfs.f2fs -o oran …
belirtmezsende kendisi %1 den ufak bisey seciyor duruma gore.
artik “root” bolumu degistiremezsin icinde kurulum var YOKOLUR.
Diger bolumleri hala BOS ise degistirebilirsin.
ext4’e bisey yapmana gerek yok direk ustune yazar.
