5 Dakika Önce Başıma Gelen Sahipli Yazılım Olayı

Konuyu şuraya yazacaktım ama kapanmış. Buraya haber olarak yazayım dedim.

İşim gereği interaktif bir PDF hazırladım. Bu hazırladığım pdf’nin içerisinde çeşitli linkler var, yani o yazıya tıklatırsan seni ilgili siteye götürüyor. Ayrıca, PDF belgesinin yanında da bir klasör var. Klasörün içinde çeşitli gezi fotoları var. Atıyorum PDF’deki “Sultanahmet” yazısına tıklatınca Sultanahmet fotosu açılıyor. Olayı anladınız sanırım.

PDF’yi linux’da LibreOffice ile hazırlayıp PDF’ye çevirdim. Muhattap kitle genellikle windows kullandığı için, düzgün çalışıyor mu diye windows’lu bir bilgisayarda çalıştırmam gerekiyordu. Ama elimde windows10’lu bir bilgisayar yoktu. Ben de evimin yakınındaki bir internet kafeye gittim (yaşadığım yerde hala var). İnternet kafeci komşum sayılır, durumu anlattım. “Geç şu bilgisayara ne yapıcaksan yap” dedi. Bilgisayarı açtım, windows10’un o tanıdık yüzü açıldı.

Anam!

Adobe Acrobat kurulu değil. Halbuki kullanıcı kitlesi bu belgeyi acrobat ile açmak isteyebilir. Sahipli yazılımdan başka birşey bilmeyenler arasında moda biliyorsunuz. Adobe’nin sitesine gidip, “küçük boyutlu” bir exe dosyasını indirdim. Belli: Bu bir kurulum dosyası değil, indirme ve kurulumu bir arada yürüten bir ajan.

Dosyaya tıklattım. Klasik “ileri ileri” aşamasını beklerken…

Anam!

Masaüstünde acrobat’ın simgesi göründü. Kendi kendine, bana aşamaları sormadan, denetlettirmeden kurdu. Arkaplanda ne kurdu, ne yaptı, sistemin neresine ne ayar çekti, hiçbir fikrim yok!

Neyse, tam belgeme tıklattım, arkaplandaki henüz kapanmamış ve kapatmak için hiçbir seçeneği bulunmayan ekranda “MacAfee Antivirüs kuruluyor…” ibaresi belirdi ve parametre ilerlemeye başladı. İnanın kurulum exe’si direkt açılıyor ve bir seçenek sunmuyor.

Yav kime sordun?

Neyse, o kendi kendine kurulumu yapadursun, ben de PDF’mi test etmeye başladım. Ancak bir sorun: testi gerçekleştirdiğim windows10’un varsayılan resim göstericisi yok! Onun yerine resimler chrome ile açılıyor. PDF’deki her resme tıklatışta, açılacak olan belgenin güvenli olmayabileceği, “devam edilsin mi?” önerisi geliyor. İptal edilemiyor. Kalıcı olarak kapatılamıyor…

MacAfee kurulumu tamamlandı ve “bir taratma yapılsın mı?” dedi. “Canın cehenneme!” diyerek direkt görev yöneticisinden susturdum.

Daha sonra henüz kapattığım PDF’yi tekrar açmak istedim.

Anam!

Üzerine çifttıklar tıklamaz, “Adobe acrobat güncelleniyor…” ekranı çıktı.

Ben şimdi söveyim mi, saç baş mı yolayım?

Bereket versin, güncelleme kısa sürdü. Belge açıldı, ama resim görüntüleyici olmadan test etmek zorunda kaldım. İnternet kafecinin “modifiye edilmiş” windows10’unda ancak bu kadar yapılıyor.

Sinirden patlama noktasına geldim. “Abi bilgisayarı kapat” dedim. Söve söve eve geldim.

Sonuç:

1-Elimde müsait bir SSD vardı, lazım olduğunda kullanırım diyerek windows10 kurmak üzere bekletiyordum, vazgeçtim. Böyle lanet bir sistemi nasıl kullandığınıza hayret ediyorum.

2-Adobe iyice azıtmış, utanmazlığı, namussuzluğu ele almış. Sadece bu mesele değil. Aboneliğini iptal etmek isteyenler, resmi sitede abonelik iptali linkine erişemiyor. Bilinçli olarak saklıyorlar.

Heeeey gidi adobe heeey! Sen ki, bir zamanların kıralıydın seni de kaybettik.

Linux ve FOSS ile kafam rahat arkadaş. Ne zorla birşey yaptırıyor, ne de vaktimi çalıyor. Çevrenizde ne kadar kullanıcı varsa elinizden geldiği kadar linux’a geçirmeye çalışın, diyerek yazımı bitiriyorum.

(şu an hala sövüyorum, af buyrun.)

8 Beğeni

PDF’i kullanıcıların büyük çoğunluğu tarayıcılara built in PDF reader üzerinden bakıyor, ve masaüstü tarayıcıları iki işletim sistemlerinde de aynı yapı üzerinden çalışıyorlar. Kendi bilgisayarındaki Chrome ve Firefox üzerinde baktığında problem oluşmuyorsa daha detaylı bakmana gerek yok.

Adobe’nin popülaritesi zaten bir endüstri standardı olmasından kaynaklı. Photoshop, After Effects, Premier çoğu dijital içerik üreticilerinin ayrılmaz bir parçası. Herkez bu yazılımları kullanmayı biliyor, topluca bir projede çalışılacağı zaman bunlar tercih ediliyor.

Adobe yazılımları çoğu kullanıcı için vazgeçilemez standartlar taşıyor. Bu ndenle bırakamayana bir sözüm yok.

Şöyle bir durum var: bu yazılımları cıracıklı kullananlara kızıyordum. Şimdi kızmıyorum. Oh iyi oluyor.

Daha geçenlerde adobe yazılımlarının muadillerini liste yaptım net görebilmek için. Çoğu yazılımının birebir kalitesinde hala yazılımımız yok. Ama tamamen yok değil, mesela masaüstü yayıncılık adına scribus var, adobe indesigne alternatif. Adobe dreamweaver için bluefish vb var. Tabii ki adobe kadar sağlam yazılımlar değil. Ama denense, kullanılsa belki geri dönülmek istenmeyecek…

Yıllardır Adobe Photoshop’u bıraktım, gimp’e alıştım. Alışması muazzam zorlu. Ama sonradan bırakamıyorsun. Malum PDF’nin kapak tasarımını falan GIMP ile yaptım çok da güzel oldu yani. PS’de de aynısını yapacaktım zaten…

1 Beğeni

Öncelikle merhaba.

Bu tarz ekli kurulan uygulamalarda bazen setup dosyası dışında da ilave uygulamanın kurulabilmesi mümkün olabiliyor. Adobe de tam olarak bunu yapıyor. İndirme sayfasının bir köşesinde ilave uygulamanın yüklenip yüklenemeyeceğine dair bir onay alınıyor. Resimde de gördüğünüz gibi hocam. Yanlış hatırlamıyorsam Google da bu yolu izliyor. Örneğin Chrome indirirken varsayılan olma durumu ile telemetri verilerini kabul etme seçeneği daha .Exe çalıştırılmadan kabul edilmiş oluyor. Varsayılan olarak tikli gelmese aslında yine sorun yok da niyet iyi değil tabii :slight_smile:

Onu görmemişim aceleyle indirdim.

Yine de başıma gelenlerden hoşnutsuzum. Şu an linux’dayım, belgeyi istediğim gibi evirip çeviriyorum, içinden geçiyorum.

Burada şuna açıklık getirmek isterim. İşletim sistemi üzerinde çalışması için hazırlanmış her yazılım aslına bakarsanız sahipli bir yazılım. İşletim sistemi de sahipli bir yazılım (örneğin: Pardus).
Son kullanıcı olarak ücretsiz yazılımları tercih etmeye çalışıyoruz, ancak yazılım geliştirmek bir emek istiyor. Geliştirici de gelir elde etmek için reklam, ilave yazılım (örneğinizdeki antivirüs yazılımının yüklenmesi gibi) ya da özellik arttırımı için ücret talep etmek gibi çözümlere başvuruyor.

Linux üzerinde çalışan bir yazılım için de geliştiricisi gelir elde etmek için ilave yazılım yüklenmesini ya da kişisel bilgilerimizi talep etmesini sanırım yadırgamam. Bu linux ya da windows ile değil, üçüncü taraf yazılım geliştiren taraf ile ilgili.

selam,
anlattığın süreci okuyunca gerçekten üzüldüm. kapalı kaynaklı sistemlerin kullanıcıdan habersiz işlem yapması artık ciddi bir sorun hâline geldi. antivürüs vb programların otomatik kurulması, görsel görüntüleyici eksikliği ve sürekli onay isteyen sistem mesajları, üretkenliği baltalıyor.

libreoffice ile hazırladığın pdf’yi test etmeye çalışırken yaşadığın bu zorluklar, neden linux ve açık kaynaklı yazılımların tercih edilmesi gerektiğini çok net özetliyor. eline sağlık yaklaşımın çok değerli.

kolaylıklar.

bence burada bir kavram karışıklığı var.
Özel mülk yazılım ya da sahipli yazılım, yazılımın yaratıcısının, yayıncısının veya diğer hak sahibi ortaklarının fikrî mülkiyet hakkını ve telif hakkını kendi elinde tuttuğu bilgisayar yazılımıdır.[1] Yazılımın alıcılarına, yazılımı özgürce paylaşma veya değiştirme hakkı vermez. Özel mülk yazılımlar, mülk sahipleri tarafından ücretli ya da ücretsiz olarak yayınlanabilir.(Özel mülk yazılım - Vikipedi)

Ücretsiz olmasına rağmen sahipli bir çok yazılım var. Emeklerinin karşılığını çeşitli lisanslarla korumaya hakları olduğu gibi en kötü senaryoda bile para verilse veya verilmese bile kullanıcının yazılımın kodlarını inceleme ya da uzman birine inceletme hakkı olmalı.

reklam, gizli kurulumlar ya da veri toplama gibi yöntemler, kullanıcıdan bilgi saklandığında sorun hâline geliyor. özgür yazılımda bu tür şeyler topluluğun denetimine açık olur ve genelde kullanıcı rızasına dayalıdır.

windows gibi sahipli sistemlerde bu denetim mümkün değil. neyin ne zaman yüklendiğini, hangi verinin aktarıldığını tam olarak bilemiyoruz. o yüzden eleştirimiz sadece “para kazanmak isteyen geliştiricilere” değil, kullanıcıyı dışlayan kapalı yapılaradır.

Ücretli ya da ücretsiz tüm yazılımların sahibi var, bir kişi, ekip, tüzel kişi, vakıf vb. Geliştirdiği yazılım için yüzlerce, binlerce hatta çok daha fazla satır ve aylarca emeği mevcut.
Başkalarının yazılımını kopyalayıp üzerinde bazı değişiklikleri yaparak kendi isimleri altında yayınlayanlara şahit oldum.
Hep irdelerim, bir yazılımı yapan kişi kodlarını yayınlamalı mı? Son kullanıcı için özgürlük tanımı içeriğinden biri bu mu olmalı?
Yayınlarsa fikrinin, emeğinin çalışması muhtemel. Yayınlamasa son kullanıcının kişisel verilerini çalmak gibi arkada olumsuz işlemler yapıyor mu sorunsalı ortaya çıkıyor.
Yazılım bir otomobil motor teknolojisi gibi fiziki bir ürün üretmeye benzemiyor. Bu teknolojinin patenti sizde iken başka üreticilerin kullanmasını engellemek ya da hak savunası yapmak, yazılıma nispeten daha çözülebilir. Yazılım emek hırsızlığına çok daha açık.

Uzun yazacağım için affedin. Ama lütfen okuyun.

Bence “biraz” yanlış şeye odaklanıyorsunuz. Konuştuğunuz şey ana konuyla iligli ama burada sorun şu:

Windowslu bir bilgisayarda PDF açamıyorum, açmak için yüklediğim acrobat, tam belgeme tıklatırken “bekle güncelleniyorum” diyor, beni bekletiyor. (antivirüs kurulması benim dikkatsizliğim, tamam).

Bir belgeyi açtığımda, belgenin satılarındaki bir resim-foto linkine tıkladığımda “bu kaynak güvenilir olmayabilir, hala açmak istiyor musunuz EVET-HAYIR” dememelidir. Bu, resmen aptallıktır! Sen bir işletim sistemi olarak, pdf’ye kayıtlı o linkin, belgenin hemen yanındaki klasörün içerisindeki bir jpg veya png’ye bağlantığı olduğunu anlamalısın. Ki sana “windows defender” adında ota b. a karışan bir şey yüklemişler. Buna rağmen bir fotoğrafı açamıyor olmak ayrıca bir sinir bozucu. Şunu da kabul ediyorum, resimlere de virüs gömülebiliyor ama defender var…

Bundan şunu anlıyorum. İçerisinde linkler bulunan interaktif bir belge hazırlayamayacak, ya da windows tarafında açamayacağız. Saçmalığın dibidir bu.

O gün eve geldim ve belgeyi okular ile açarak tüm linkleri test ettim. Takır takır mis gibi çalışıyor. Artık windows kullanılmaz bunu anladım ben. Zaten benim ihtiyacım yok ama, işim gereği gelecekte ihtiyacım olabilir. O zaman ne yapacağım? Ne yapacağız?

Sizin meselenize gelelim.

Konu kullanıcının veri toplayıp toplamaması değil. Yada linux’un sahipli olup olmaması da değil. Ben;

1- bir belgeye tıklatıp açmak istiyorum
2-bir butona basınca butonun sahip olduğu fonksiyon çalışsın/fonksiyon dursun istiyorum. Hepsi bu kadar.

Anlatmak istediğim şeyin özeti ise şu: Artık windows tarafında bu iki maddeyi yapamıyorsunuz!

Siz bilgisayarı kullanmıyorsunuz; programlar sizi kullanıyor. Boyun eğeceksiniz!..

Windows 10’da varsayılan pdf okuyucu Edge’dir. Aslında Windows 10’da pdf açmada Acrobat’a ihtiyaç yok (Şu an şirket bilgisayarında Windows 10 kullanıyorum ve çalışma hayatında pdf ile çalışmada sorun yaşatmadı, pdf için ilave bir yazılım da yüklü değil). Gittiğiniz internet kafede belki ayar değişikliği sebebiyle konu sizin için zahmetli hale gelmiş. Pdf’den dış bağlantıya giderken varsayılan güvenlik çözümü Windows’un ayarı olduğundan, bu ayar değiştirilebilir. Windows’u övmek istemem ama pdf ile çalışma hususunda Windows işletim sistemi başarılıdır.
Yaşadığınız olayda internet kafeye özgü bir sıkıntı yaşamışsınız.

Yaşadığınız olayda konudan saptık, sanırım burada konu dışına çıkmamalıydık. Siz son kullanıcı olarak pdf gibi standartlaşmış bir dosya ile çalışırken sıfır sıkıntı ile çalışmasını bekliyorsunuz, haklısınız.

2 Beğeni

Varsayılan tarayıcı chrome idi. Resimler de chrome ile açılıyordu. Ancak bir resme tıklatıp açtığımda, pdf’nin ilgili sayfasına dönmek yerine en başına dönüyordu. Sıkıntı üstüne sıkıntı. Uğraşamam. Linux kullanıcam.