Fedora GNOME X11 Desteğini Bırakıyor, Wayland Yükseliyor | Pardus’un Geleceği Üzerine Bir Değerlendirme
Merhaba değerli arkadaşlar,
Linux ve açık kaynak dünyasını yakından takip edenler için önemli bir gelişmeyi paylaşmak istiyorum. Nick’in yönettiği The Linux Experiment YouTube kanalında yayımlanan “OpenAI could buy Chrome, Fedora could drop X11, COSMIC alpha 7” başlıklı videoda (bağlantı: (https://www.youtube.com/watch?v=FaL9Ug18BPE) Fedora’nın GNOME sürümlerinde X11 desteğini tamamen kaldıracağı ve yalnızca Wayland oturumlarıyla devam edeceği bilgisi paylaşıldı.
Fedora 43 sürümünden itibaren GNOME kullanıcıları, doğrudan Wayland tabanlı oturumlara geçirilecek. GNOME’un kendi yol haritası da bu yönde ilerliyor; GNOME 50 sürümünde X11 desteğinin kaynak koddan tamamen çıkarılması planlanıyor. Bu, sadece Fedora için değil, tüm Linux dağıtımları için önemli bir kırılma noktası olacak.
Bu gelişme ışığında Pardus özelinde de birkaç değerlendirme yapmak istiyorum:
- Pardus’un yeni sürümlerinde Wayland desteğinin daha görünür ve kullanılabilir bir seçenek olarak sunulması gerektiğini düşünüyorum.
- GNOME masaüstü ile devam eden Pardus sürümlerinde, varsayılan oturumda olmasa bile, yükleme ekranında Wayland seçeneği kullanıcıya açık bir şekilde sunulmalı.
- Kurumsal kullanımda grafiksel uygulamalarda yaşanabilecek küçük uyumsuzluklar göz önüne alınarak, Wayland üzerinde daha fazla test ve optimizasyon çalışmaları yapılması, kullanıcı deneyimi açısından büyük bir artı sağlayacaktır.
Bugün Wayland hâlâ her uygulama için tam uyumlu olmasa da, genel masaüstü deneyimi açısından artık olgunlaşmış bir altyapıya sahip. Güvenlik, performans ve modern protokol desteği açısından X11’e kıyasla çok daha ileri bir çözüm sunuyor.
Bu nedenle Pardus’un da gelecek planlamasında Wayland geçişini stratejik bir hedef olarak ele alması, hem açık kaynak dünyasındaki güncel gelişmelere ayak uydurmak hem de uzun vadede kullanıcı memnuniyetini artırmak açısından kritik önemdedir.
Kaynak Gösterimi:
İlgili bilgiler, aşağıdaki videodan alınmıştır:
The Linux Experiment - “OpenAI could buy Chrome, Fedora could drop X11, COSMIC alpha 7”
Video Bağlantısı
İlgili Konuşma Dakikaları:
- Fedora’nın X11 desteğini bırakması: 07:39
- GNOME’un X11’i tamamen kaldırma planı: 08:14
- X11 oturumlarının Wayland üzerinden XWayland ile çalışmaya devam edeceği bilgisi: 08:51
